De bergrede behoort tot één van de bekendste bijbelgedeelten. Ze is zelfs doorgedrongen tot de wereldliteratuur en er wordt regelmatig uit geciteerd zowel door christen als niet-christen. De bergrede is vooral bekend omdat de Heer Jezus hierin een radicale christelijke ’tegencultuur’ brengt die, als ze voluit geleefd zou worden, de wereld een heel ander aanzien zou geven. Maar wie is daartoe in staat? Het antwoord is eenvoudig: de christenen zijn door de genade van God in staat om te leven naar wat ook wel genoemd wordt de grondwet van het Koninkrijk van God. Wanneer we Zijn Koninkrijk en Zijn gerechtigheid eerst zoeken dan ontvangen we genade om naar de principes van dat Koninkrijk te leven.
Deze studie is een verzameling van de bijbelstudies die in het seizoen ’95-’96 in de gemeente Morgenstond te Zoetermeer over dit onderwerp zijn gegeven. Enkele broeders, hebben direct of indirect, meegewerkt aan de totstandkoming van deze studie.
De inspirerende lessen van H. ter Welle (St. In de Ruimte te Soest) over de bergrede, die ik ruim vijftien jaar geleden gevolgd heb, zijn voor mij, jaren later, een belangrijke stimulans geweest om er een aantal bijbelstudies over te geven.
Bij de studies heb ik veel gebruik gemaakt van het boek van John R.W. Stott: The Message of The Sermon On The Mount. Naast dit boek zijn nog verschillende andere bronnen geraadpleegd (zie de literatuurlijst). Als er uit deze bronnen geciteerd wordt of er wordt naar verwezen dan vindt men tussen de ronde haakjes zowel de bron alsook de betreffende pagina(s).
Jo van Dorp ben ik dank verschuldigd voor het schrijven van de inleiding, zijn opbouwende commentaar en ook de typografische afwerking van het geheel.
Ook de bezoekers van de bijbelstudies ben ik dank verschuldigd. In de eerste plaats voor hun welwillende aandacht maar ook voor hun vragen en (kritische) opmerkingen. Hierdoor was ik een enkele keer genoodzaakt om de oorspronkelijke studie weer iets te wijzigen.
Het geheel van deze studie is opgedeeld in tien hoofdstukken. Elk hoofdstuk behandelt een bepaald gedeelte van de bergrede en wordt afgesloten door enkele gespreksvragen. Voor een korte samenvatting van elk hoofdstuk zij men verwezen naar de samenvatting aan het einde van deze studie. Ook bij de behandeling van de bergrede ontkomt men, bij de bespreking van bepaalde gedeeltes, niet aan een veelheid van meningen en exegeses. In een aantal gevallen heb ik ook niet geaarzeld om aan te geven als het om een persoonlijke mening of exegese gaat. Het is wellicht overbodig om op te merken dat de juiste exegese vinden nu niet het probleem bij de bergrede is. Waar het omgaat is dat we in praktijk brengen wat we van de bergrede begrijpen.
Getracht is om het taalgebruik en de stijl van schrijven eenvoudig te houden. Hierdoor is de studie voor een breed ‘publiek’ toegankelijk. Ook is er enige afwisseling in de stijl van schrijven. De ‘we-vorm’ wordt veel gehanteerd maar daarnaast is er ook veel gebruik gemaakt van de ‘onbepaaldheids-vorm’ (er is gesproken i.p.v. wij spraken).
Tenslotte spreek ik de wens uit dat de Vader ook door deze studie verheerlijkt zal worden. Gode zij dank voor Zijn onuitsprekelijke gave: Onze Heiland, de Heer Jezus Christus!
Hans Dercksen, juli 1996.